(Hoathuytinh.com) Nam 18 tuoi, tôi dã thuc hien mot chuyen di chi voi 50 dô-la. Tôi di xe tu Los Angeles den Berkeley. Niem mo uoc duoc ngoi trong giang duong cua Berkeley dã tro thành hien thuc. Tôi dã tra tien hoc phí cho mot hoc ky và tien tro o ký túc xá mot tháng. Các khoan còn lai tôi phai lo tiep. Ba me rat nghèo nên không the giúp tôi.

Tôi dã biet song tu lap tu khi moi 15 tuoi. Lúc dó, sau khi ra khoi lop hoc vào moi buoi trua, tôi phai di giu tre cho den nua dêm. Trong suot thoi gian o trung hoc và nam dau dai hoc, nhung công viec phai làm thêm dã ngan can viec tham du nhung hoat dong ngoai khóa mà tôi thuong uoc mong. Ve truong Berkeley, tôi hy vong nhan duoc hoc bong de khoi phai di làm thêm.
Tuan le dau, tôi nhan duoc công viec chay bàn, giu tre và rua chén. Nhu vay, tôi do duoc mot phan tien tro hoc. Cuoi hoc ky, tôi duoc diem B de có the xin hoc bong. Tôi chi can lay thêm mot diem B o ky thi toi nua là du.

Doi voi tôi, den Berkeley không phai de hoc nhung môn mà tôi không thích. Tôi muon hoc duoc môn nào dó có giá tri. Tôi tin mình se có uu the o nhung môn khó. Ket qua là tôi chon môn nghiên cuu ve van hoc.
Giáo su Sears Jayne phu trách môn này. Ông di qua di lai trên buc giang cua giang duong rong thênh thang, giang bài cho ca ngàn sinh viên.
Tôi rat thích thú voi nhung dieu giáo su giang day. Doi voi nhieu sinh viên, ho cam thay bi bat buoc hoc môn này; nhung moi buoi hoc doi voi tôi giong nhu mot bua tiec có nhieu món an ngon và nhung ý tuong dac biet. Các ban o cùng ký túc xá cung hoc lop này, ho muon tôi giúp do. Chúng tôi lap mot nhóm cùng hoc tap và tôi làm truong nhóm.
Bài thi dau tiên cua môn này có nhieu câu hoi, tôi làm rat hay. Nhung tôi nhan duoc so diem không the nào tin noi, chi có 77 diem và C cong. Tôi rat kinh ngac, vì tôi gioi ve môn van hoc. Còn các ban trong nhóm hoc là “hoc trò” cua tôi deu duoc diem B. Ho dã cám on tôi, nho tôi mà ho duoc ket qua tot nhu the! Chang nhung buon mà tôi còn cam thay “xau ho” hon.
Nguoi tro giang dua tôi den gap giáo su Jayne. Ông nghe tôi cãi lý mot cách hang hái, nhung van không thay doi quyet dinh.

Tu truoc, tôi chua bao gio hoi so diem cua mình. Bây gio tôi hoi không phai de xin xo cho hoc bong. Tôi chi can su công bang, không can su thuong hai. Tôi luôn tin chac rang bài làm cua tôi dáng duoc diem cao.
Tôi no luc làm viec nhieu hon, dù tôi không biet làm nhu the thì có ý nghia gì; vì tu truoc den nay tôi thay bài o truong quá de, không can phai co gang gì ca. Tôi van kiên nhan tìm viec làm thêm. Tôi doc sách ky hon. Nhung tat ca co gang lan này cua tôi cung chi duoc ghi nhan bang con so 77 và C “cong” mot lan nua; còn B và A thì dành cho các ban cùng nhóm. Ho lai cám on tôi!
Tôi tiep tuc tìm den giáo su Jayne và hoi cho ra le dâu là su công bang cua ông khi cham bài. Lan này, giáo su van lang nghe tôi, thao luan voi tôi; nhung ket cuoc thì diem C van nhu cu. Ông to ve thích thú nhan xét cua tôi ve quan diem cua ông trong bài giang, nhung giac mo cua tôi ve hoc bong và hoat dong ngoai khóa dan dan tiêu tan.
Truoc ky thi cuoi, lai có mot bài kiem tra nua; dó là co hoi cho tôi “lay lai uy tín”. Nhung biet dâu nó có the lai là cái rào can. Chúng tôi se làm bài liên quan den tác pham cua T.S Eliot, The Wasteland. Quyen sách này chi có loai bìa cung, nên quá dat so voi so tien bé nho mà tôi có.

Tôi muon sách cua thu vien. Dù sao tôi cung can mot quyen cua riêng mình de ghi chú vào dó. Nam 1951, chua có máy photocopy. Vì the, tôi phai dùng cái máy dánh chu Royal xua lac, nhung nó rat trung thành voi tôi và tôi phai dánh máy den 420 trang. Tôi phai vua chay bàn, rua chén, di hoc, giu tre, vua huong dan nhóm hoc mà còn phai tìm cách doc cho het nhung trang sách dó.
Và tôi dã co gang gap hai voi bài kiem tra lan thu ba này. Lan dau tiên tôi biet the nào là ý nghia cua hai chu “hoàn hao”. Nhung roi moi co gang cua tôi dù het muc den dâu van dan den ket qua hoàn toàn không tot. Tat ca van nhu cu, van 77 diem và C “cong”.
Tôi tuc toc den phòng giáo su Jayne, dua tat ca bài làm truoc cua mình ra và gang hoi ve so diem. Nhìn thay cuon sách The Wasteland duoc dánh máy, giáo su hoi “Cái gì dó ?”.
Chuyen dó không có gì la, tôi nhanh chóng dáp rang : “Em không có tien mua sách, nên em dã dánh máy”. Tôi thay nét mat cua giáo su thay doi. Ông im lang hoi lâu. Sau dó chúng tôi lai bàn ve de tài lý thú là các nhà van muon nói gì trong các tác pham. Ket thúc câu chuyen, tôi ra ve voi so diem y nhu cu, 77 diem, mot con so xui xeo cu deo theo tôi mãi, cùng voi su xau ho cua mot truong nhóm huong dan các sinh viên hoc tap mà ket qua lai kém diem ho.
Và ky thi chính cung dã den. Dù tôi co gang den dâu chang nua thì ba con C “cong” kia cung không the xóa bo duoc. Tôi nghi chac dã den lúc mình phai tam biet voi viec xin hoc bong. Chang duoc ích loi gì ca, hai con mat tôi muon tét ra luôn mà van dành chào thua con so 77.
Tôi không hoc bài nua. Tôi dã thuoc các tác pham hon bao gio het. Boi le tôi dã doc nhung quyen sách dó rat nhieu lan và dã tung giai nghia cho các ban tôi mà. Chính nhung câu, nhung chu cua The Wasteland van còn vang doi trong dau tôi dó thôi. Vì the, truoc ngày di thi, tôi tu thuong mình mot chau xi-nê.

Thong tha buoc vào giang duong, tôi nhat dinh làm cho ky thi này tro thành trò giai trí. Tôi nhot các nhà van mà tôi dã hoc trên mot hòn dao và tôi ghi lai cuoc tranh cãi tuong tuong giua ho voi nhau ve vi trí cua mình. Tôi làm viec diên khùng này, vì tôi có gì dâu mà so mat chu. Dòng chu cu the mà tuôn ra và nhung dieu mà tôi dã tranh luan voi giáo su Jayne dã giúp tôi viet duoc mot cách de dàng.
Tuan le sau, di ngang van phòng, nhân tien tôi vào luc xap bài thi de tìm bài cua tôi. O, that không the nào tin duoc con mat mình, trên bài thi bìa xanh cua tôi có ghi diem màu do chói, tôi duoc diem A !
Tôi chay nhanh den phòng giáo su Jayne. Duong nhu ông dang cho tôi, mà nào có hen truoc dâu. Tôi tuc gian phan doi ông. Tai sao ba lan tôi bi C “cong” voi nhung bài mà tôi dã ton het công suc hoc; còn bây gio bài làm gion choi thì lai duoc diem A ?
“Neu tôi cho em nhung diem A trong khi em hoàn toàn xung dáng duoc thì em se không tiep tuc co gang het mình nua”.
Tôi tro mat nhìn giáo su và hieu ra rang cái chien luoc cua ông dúng hoàn toàn. Thuc su là tôi dã co gang den noi sap vo ca dau, dieu này truoc dây tôi chua bao gio làm.
Giáo su dung lên và den ke sách rút ra mot quyen sách và nói: “Cua em !”
Dó là quyen The Wasteland bang bìa cung, o trang trong có ghi chu tang tôi. Lan dau tiên, doi voi ke lam loi nhu tôi, tôi không the nói gì duoc.

Mot lan nua, tôi không nói nên loi khi so diem cua toàn khóa hoc cua tôi duoc công bo là A “cong”. Tôi tin rang con A “cong” chính là con so troi cho.
Mot nam sau, tôi dã duoc hoc bong và tham gia các hoat dong ngoai khóa. Roi tôi viet và bieu dien hát, múa trong vo kich vui mà Hoi Sinh viên dàn dung. Tôi viet bài phê bình sâu khau cho to báo ngày cua sinh viên, to Daily Cat. Tôi viet kich mot màn, mot trong nhung vo kich dau tiên cua truong dai hoc. Tôi dien nhung vo kich cua khoa kich nghe dàn dung.
Nhung dom lua sáng tao duoc gay dung tu nhung chong chén dia mà tôi rua, tu nhung dong tã mà tôi giat giu, tu vô so công viec vat va... dã hung cháy sáng lên. Tôi không nho nhieu nhung gì dã hoc o truong vào nam tháng xa xua ay, nhung niem vui khi viet và dien kich thì tôi không bao gio quên .
Và tôi ghi nho mãi bài hoc cua giáo su Jayne: Hãy nho rang ban chua rút het nang luc cua ban, ban phai su dung chúng ke ca khi ban có duoc chúng mà không can co gang. Chính ban moi xác dinh duoc cho mình the nào là xuat sac.